Uzlaşma nedir?

Uzlaştırma kapsamına giren bir suç nedeniyle şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar görenin Kanun ve Yönetmelikteki usul ve esaslara uygun olarak anlaşmış olmalarıdır.

Uzlaştırma nedir?

Uzlaştırma kapsamına giren bir suç nedeniyle başlatılan soruşturma veya kovuşturma sırasında; şüpheli veya sanık ile mağdur, suçtan zarar gören veya kanuni temsilcinin, Cumhuriyet savcısı tarafından görevlendirilen tarafsız bir uzlaştırmacı marifetiyle anlaştırılmaları suretiyle, uyuşmazlığın giderilmesi sürecidir.

Uzlaştırmacı ne demektir?

Şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar gören arasındaki uzlaştırma müzakerelerini yöneten, Cumhuriyet savcısı tarafından görevlendirilen avukat veya hukuk öğrenimi görmüş kişidir.

Uzlaştırma süreci fail veya mağdurun rızası dışında başlar mı?

Uzlaştırma süreci tarafların kabulüyle başlar, taraflardan biri kabul etmezse süreç işlemez. Taraflar uzlaşma sağlanana kadar bu yöndeki iradelerinden her zaman vazgeçebilirler.

Uzlaştırma süreci ne kadar sürer?

Uzlaştırmacının, dosya içindeki belgelerin birer örneğinin kendisine verilmesinden itibaren en geç otuz gün içinde uzlaştırma işlemlerini sonuçlandırması gerekmektedir. Bu süre en çok 20 gün uzatılabilir.

Uzlaştırmada edim konuları neler olabilir?

Fiilden kaynaklanan maddi veya manevi zararın tamamen ya da kısmen tazmin edilmesi veya eski hale getirilmesi

Mağdurun veya suçtan zarar görenin haklarına halef olan üçüncü kişi ya da kişilerin maddi veya manevi zararlarının tamamen ya da kısmen tazmin edilmesi veya eski hale getirilmesi Bir kamu kurumu veya kamu yararına hizmet veren özel bir kuruluş ile yardıma muhtaç kişi ya da kişilere bağış yapmak gibi edimlerde bulunulması, Mağdur, suçtan zarar gören, bunların gösterecekleri üçüncü şahıs veya bir kamu kurumu ya da kamu yararına hizmet veren özel bir kuruluşun belirli hizmetlerinin geçici süreyle yerine getirilmesi, Topluma faydalı birey olmayı sağlayacak bir programa katılımın sağlanması,

Mağdurdan veya suçtan zarar görenden özür dilenmesi, Olabilir. Taraflar uzlaştırma süreci sonunda edimsiz olarak da uzlaşabilirler.

Uzlaşmanın hukuki sonuçları nelerdir?

• Soruşturma evresinde uzlaşmanın gerçekleşmesi ve edimin yerine getirilmesi hâlinde, şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir ve adlî sicile kaydedilmez. Aksi hâlde kamu davası açılır.

• Kovuşturma evresinde uzlaşmanın gerçekleşmesi ve edimin yerine getirilmesihâlinde, sanık hakkında düşme kararı verilir ve adlî sicile kaydedilmez. Aksi hâlde yargılamaya devam olunur.

• Uzlaşmanın sağlanması halinde, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamaz; açılmış olan davadan feragat edilmiş sayılır.

• Uzlaştırma müzakereleri sırasında yapılan açıklamalar herhangi bir soruşturma ve kovuşturmada ya da davada delil olarak kullanılamaz.

• Failin, edimini yerine getirmemesi halinde uzlaştırma raporu veya uzlaşma belgesi, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 38 inci maddesinde yazılı ilam mahiyetini haiz belgelerden sayılır.

Uzlaştırma kurumunun mağdura faydası nedir?

• Mağdurun yaşadığı güven bunalımı ve korkuların ortadan kalkmasına, bozulan tehlike algısının düzelmesine katkı sağlar,

• Mağdura özür dilenmesini isteme veya belirlenecek edim ile maddi/manevi zararının tazminini sağlama fırsatını sunar,

• Tazminatın gerçekten ödenme şansı artar,

• Uzun süreli yargılama boyunca mahkemeye gidilmemesini sağlar.

• Taraflarda adaletin yerine geldiği duygusunun tesis edilmesine katkı sunar,

Uzlaştırma kurumunun faile faydası nedir?

• Faile, suçun muhatabı üzerinde yarattığı etkiyi görmesi fırsatını sunar,

• Failin devlete karşı değil mağdura karşı şahsen sorumlu olmasını sağlar,

• Failin yeniden suç işleme ihtimali azalır,

• Taraflarda adaletin yerine geldiği duygusunun tesis edilmesine katkı sunar,

• Faile sadece cezalandırılmak yerine hatalarını telafi etme fırsatı sunar,

• Failin filinin gerekçesini açıklama ve özür dileme fırsatı olur,

• İlk kez suç işleyen kişilere(özellikle çocuk suçlarında) ceza ve sabıka kaydı almadan meselenin halli ile toplumda suçlu damgası yemeden hayatına devam etme fırsatı sunar,

• Failin infaz kurumuna girmesini engeller ve kurumda diğer suçlulardan etkilenerek tahliye sonrasında yeniden suç işleme ihtimalini önler,

Uzlaştırma kurumunun topluma faydası nedir?

• Suçların müeyyideye tabi tutulmasındaki temel gerekçe bozulan toplum düzeninin düzeltilmesi olduğundan, suçun toplum üzerindeki etkilerinin giderilmesini sağlar, toplum barışına katkı sunar.

• Toplumun adalet tecrübesinin artmasına ve sorunların adli birimlere yansımadan toplum içerinde sulh ile çözülmesine katkı sağlar,

• Taraflar arasında sürekli olarak yinelenecek uyuşmazlığın halli ile yeni suçların ve dosyaların önü alınır,

• Uzlaştırmacıların müzakerelerde edindikleri tecrübe ve becerilerini toplum içerisinde kullanmaları ve paylaşmaları ile uzlaşı kültürünün toplumun geneline yayılmasına katkı sağlar.

• Tarafların adalet sistemine olan güvenlerinin artmasını sağlar.

Mağdurun uzlaşma teklifini kabul etmesi ve uzlaştırma görüşmesi yapması haklarından vazgeçtiği anlamına gelir mi?

Mağdur ya da suçtan zarar görenin uzlaşma teklifini kabul etmesi ve uzlaştırma görüşmesi yapması, haklarından vazgeçtiği anlamına gelmez.

Şüpheli ya da sanığın uzlaşma teklifini kabul etmesi ve uzlaşma görüşmesi yapması suçu kabul ettiği anlamına gelir mi?

Şüpheli ya da sanığın uzlaşma teklifini kabul etmesi ve uzlaştırma görüşmesi yapması suçu kabul ettiği anlamına gelmez.

Uzlaştırma müzakerelerine kimler katılabilir?

Uzlaştırma müzakereleri gizli olduğu için müzakerelere sadece şüpheli, müdafi, mağdur veya suçtan zarar görenin kendisi veya kanunî temsilcisi ya da vekili katılabilir.

Uzlaştırma müzakerelerine tarafların istedikleri kişiler ya da uzmanlar katılabilir mi?

Uzlaştırma müzakerelerine katılabilecek kişiler kanunda tek tek sayılmıştır. Burada sınırlı sayılılık söz konusudur. Bu nedenle kanunda sayılanların dışında, müzakerelere tarafların üzerinde uzlaştıkları kişiler veya uzmanlar katılamaz.

Uzlaştırma raporu Cumhuriyet savcısına verildiği an hüküm doğurur mu?

Hayır. Cumhuriyet savcısı öncelikle uzlaştırmanın hukuka uygun olup olmadığını kontrol eder. Aynı zamanda uzlaşmanın tarafların özgür iradelerine dayanıp dayanmadığını da denetler. Uzlaşmanın tarafların özgür iradesine dayandığını ve üzerinde anlaşılan edimin hukuka uygun olduğunu belirlerse, ancak o zaman uzlaştırma raporu veya uzlaşma belgesi hüküm doğrurur. Bu durumda, Cumhuriyet Savcısı raporu veya belgeyi mühür ve imza altına alarak, soruşturma dosyasında muhafaza eder.

Uzlaşma teklifini kim yapar?

Uzlaştırma bürosundan sorumlu Cumhuriyet savcısı tarafından görevlendirilen uzlaştırmacı, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunur. Soruşturma ve kovuşturma sırasında Cumhuriyet savcısı, hakim ya da adli kolluk görevlileri şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunamazlar.

Bir taraf uzlaşma teklifini kabul etmezse, diğer tarafa, buna rağmen uzlaşma teklif edilmesi gerekir mi?

Gerekmez. Bir taraf uzlaşma teklifini kabul etmez veya red ederse, CMK 255 inci maddesi hükmü saklı kalmak üzere dosyada birden çok fail varsa, ayrıca diğerlerine uzlaşma teklifinde bulunulması zorunlu değildir.

Şüpheli, mağdur veya suçtan zarar gören, kendisine uzlaşma teklifinde bulunulduktan sonra kararını hemen vermek zorunda mıdır?

Hayır. Kendisine uzlaşma teklifinde bulunulan kişi düşünmek için uzlaştırmacıdan süre isteyebilir, bu süre en fazla üç gün olabilir. Uzlaşma teklifinde bulunulan kişi üç gün içinde kararını bildirmediği takdirde, teklifi reddetmiş sayılır.

Bir uzlaştırma dosyası için birden fazla uzlaştırmacı görevlendirilebilir mi?

Evet. Bir dosyada görevlendirilecek uzlaştırmacı sayısını belirleme yetkisi Cumhuriyet savcısına aittir. Cumhuriyet savcısı bu belirlemeyi yaparken cezai uyuşmazlığın niteliği ile taraf sayısını göz önünde bulundurur.

Uzlaştırma sonunda kararlaştırılan edim birden fazla olabilir mi?

Olabilir. Uzlaştırma müzakereleri sonunda taraflar belli bir edimin yerine getirilmesi konusunda anlaşabilecekleri gibi birden fazla edimin yerine getirilmesi konusunda da uzlaşabilirler.

Çocuklarda uzlaştırma müzakereleri kiminle yürütülür?

Suça sürüklenen çoçuklar ile suç mağduru çocuklara ilişkin uzlaştırma müzakereleri uzlaşma teklifini kabul eden yasal temsilci ile yürütülür.

Suça sürüklenen çocuklarda uzlaşma teklifi kime yapılır?

Suça sürüklenen çocuklarda uzlaşma teklifi çocuğun kanuni temsilcisine yapılır.

Daha detaylı bilgi için aşağıdaki linkleri tıklayabilirsiniz.

http://www.alternatifcozumler.adalet.gov.tr/

http://www.alternatifcozumler.adalet.gov.tr/sayfalar/sorular/sorular.html