Kelime anlamı; değiştirmek, üzerinde kalem oynatılan eser olan tahrifat kelimesi bir kişinin herhangi bir sebepten dolayı yazı üzerinde yaptığı değişiklik olarak da tanımlanmaktadır. Özetle bir şeyin aslını bozmak olarak da kullanılır. Adli bilimlerin bir alt kolu olan adli belge inceleme alanında belgelerin asılların bozulmasına yönelik yapılan söz konusu çalışma tahrifat incelemesi şeklinde yapılmaktadır.

Tahrifat incelemesi adli belge incelemenin objektif kriterleri doğrultusunda yapılmaktadır. Söz konusu çalışma muhtelif ışık kaynaklarına (kızılötesi, morötesi, spot) haiz inceleme cihazları yardımıyla yapılması gerekmektedir. Aksi durumda yapılan çalışma bilimsel olmaktan ziyade daha çok kişisel görüşleri ihtiva eden bir sonuç olur. Tabii ki tahrifat incelemesinde kişisel görüşler de önem arz etmekte ancak bu görüşler bilimsel verilerle desteklenmelidir.

Adli bilimler alanında en çok tahrifata uğramış belgeler başında parasal kıymete haiz çek, senet gibi belgeler gelmektedir. Bu tür belgelerin özellikle rakamla değer gösteren hanelerinde değişiklikler yapılmaktadır. Senette rakam değişikliği ise faklı yöntemlerle yapılabilmektedir. Mevcut rakamların önüne, arkasına veya ortasına rakam eklemek suretiyle yapılabileceği gibi mevcut rakamların değiştirilmesi suretiyle de tahrifat yapılabilmektedir.

Senette tahrifat iddiası ile gelinen vakalarda öncelikle iddia doğrultusunda ilgili kısım özel ışık kaynakları yardımıyla tahrifat incelemesine yönelik incelenir ve tahrifata yönelik bulgular tespit edilmeye çalışılır.

Tahrifat incelemesinde belgenin yazımında kullanılan kalemlerin mürekkep farklılıklarından faydalanılarak tespit çalışmaları yapılmaktadır. Her bir mürekkepli kalem ticari amaçla üretilirken üreten firma tarafından bileşimi oluşturan kimyasal maddelerde farklılıklar oluşturmaktadır. Bu tür farklılıklar da spot ve kızılötesi ışık kaynakları altında farklı bir tepkime vermekte ve uzmanlarda senette tahrifat itiraz süresinde bunları tespit edebilmektedirler.

Senette rakam değişikliğinden başka bazı vakalarda belgeler üzerindeki yazıların silindiği ve yerine başka içerikli yazıların yazıldığı da görülmektedir. Belgeler üzerindeki yazıların silinmesi iki yöntemle yapılmaktadır. Birincisi fiziksel silinti, diğeri ise kimyasal silintidir. Şayet incelenme konusu senet veya çekte senette tahrifat iddiası mevcut ise belge inceleme uzmanının bu yönden de belgeyi ultraviyole ışık kaynağı altında detaylı bir şekilde incelemesi gerekmektedir.

Senette Tahrifat Yargıtay Kararları

Yargıtay’ın senetlerde tahrifatla ilgili vermiş olduğu kararlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Senette tahrifat iddiası var ise üzerindeki tahrifat iddiaları doğrultusunda herhangi bir tahrifat incelemesinin yapılmaması yargılanmanın eksik yapıldığından bozulması gerektiği,

• Alınan bir bilirkişi raporunda senette rakam değişikliği yapıldığı, başka bir bilirkişi raporunda ise bunun aksine bir iddia var ise bu durumda heyet raporu alınıp ona göre karar verilmesi gerektiği şeklindedir.

Senette Tahrifat Borca İtiraz

Senet alacak verecek ilişkileri içinde taraflardan biri senette tahrifat iddiası ile borca itiraz edebilmektedir. Söz konusu iddia adli belge inceleme uzmanı tarafından tahrifat incelemesi yöntem ve metotlarıyla incelenir ve mahkemeye gerekçeli bir raporla sunulur. Mahkeme gelen rapora göre yargılamayı yapar.

Senette tahrifat itiraz süresine yönelik çeke dayalı kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takibe karşı borçlunun icra mahkemesine başvurusunda; takip dayanağı çekin keşide tarihinin tahrif edilerek yeniden tedavüle çıkarıldığını, paraf imzanın keşideciye ait olmadığını, tahrifattan önceki tarihe göre sorumlu olduğunu, bu tarihe göre de çekin süresinde ibraz edilmeyip çek niteliğini yitirdiğini ileri sürerek takibin iptalini talep ettiği, mahkemece; çekin keşide tarihinin üzerinin çizildiği ve paraf imza atıldığı, paraf imzanın keşideciye ait olmadığı iddiasının şikayetçi borçlu tarafından ileri sürülemeyeceği gerekçesiyle şikayetin reddine karar verilmesi Yargıtay tarafından bozulmayı gerektiren bir konudur.

Senette Tahrifat Takibin İptali

Alacaklı tarafından, bonoya dayalı olarak kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile icra takibine başlandığı, borçlunun icra mahkemesine başvurusunda, sair şikayetlerinin yanı sıra, takibe konu senedin 20.000 TL olarak düzenlendiğini, ancak senet miktarını gösteren rakam ve yazı kısımlarında tahrifat yapılarak senedin 220.000 TL haline dönüştürüldüğünü ileri sürdüğü, mahkemece; senette tahrifat incelemesi yapıldığından kambiyo vasfını yitirdiği gerekçesi ile takibin iptaline karar verilmiştir.

Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile icra takibine dayanak yapılan senette tahrifat iddiası olduğu iddiası, İİK'nun 169. maddesi uyarınca borca itiraz niteliğindedir. Sahtecilik ve grafoloji uzmanı bilirkişi tarafından düzenlenen raporlarda; takip dayanağı senette rakam değişikliği yapıldığı tahrifat incelemesi neticesinde tespit edilmiştir. Takip dayanağı bonoda tahrifat yapıldığının saptanması halinde senedin tahrifattan önceki miktar için geçerli sayılması gereklidir

O halde, mahkemece, senet üzerinde tahrifat yapıldığı kabul edildiğine göre, İİK'nun 169/a-5. maddesi gereğince borçlunun borca itirazının kısmen kabulü ile asıl alacak ve fer'ilerini aşan kısım yönünden takibin durdurulmasına karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile takibin iptali yönünde hüküm tesisi isabetsiz görülmüştür.

Senette Tahrifat Borca İtiraz Dilekçesi

Senette tahrifat itiraz süresi dahilinde bir dilekçe ile adli makamlara bildirilmesi gerekmektedir. Şayet senet üzerinde tahrifat incelemesi yaptırılması gerekiyorsa kişiler bunu mahkemeden Hukuk Muhakemeleri Kanunu 293/1 maddesine göre yerinde inceleme talep edip adli belge inceleme uzmanına yaptırabileceği gibi kriminal laboratuvarlarında da bu inceleme yaptırılabilir.

Belgelerin adli olarak incelenmesi aşağıdaki aşamaları içermektedir:

• Belgenin menşei,

• Belgenin üretilme şekli,

• Belgenin üretilme aşamaları,

• Belge üzerinde tahrifat yapılıp yapılmadığı, tahrifat yapılmış ise ne şekilde yapıldığı tahrifat incelemesi yöntemleriyle tespit edilmesi,

• Belge üzerindeki yazı ve imzaların incelenerek kişilerle olan aidiyeti,

• Belgenin yasal olarak geçerli bir belge olup olmadığı diğer bir ifadeyle belgenin aldatma (iğfal) kabiliyetinin olup olmadığı.

Fotoğraflı belgelerde fotoğraf değişikliğine yönelik incelemelerin de yapılması gerekmektedir. Fotoğraflı belgelerde genelde aşağıda belirtilen sahtecilik yöntemleriyle fotoğraf değişikliği yapılmaktadır. Bu yöntemler şunlardır:

• Belge üzerindeki fotoğrafa müdahale edilmeden yeni fotoğrafın mevcut fotoğraf üzerine yapıştırılması,

• Belge üzerindeki fotoğrafın laminenin açılması suretiyle yerinden koparılarak yeni fotoğrafın yapıştırılması,

• Belge üzerindeki fotoğrafı mevcut lamine ile birlikte keserek yerinden alıp, yeni fotoğrafı yapıştırarak tekrar lamine edilmesi

Tahrifat incelemesinde yanmış belgeler de incelemeye tabi tutulmaktadır. Bu incelemede yanmış belgenin olay yerinden toplanmasından incelenecek birime ulaşımına kadar çok dikkat edilmesi gerekmektedir. Belgenin tümündeki bilgilere ulaşılmasa da soruşturmacı makamın işini görecek bazı bilgiler elde edilebilir. Ancak yanmış belge kül haline gelmiş ise artık o belge üzerinde tahrifat incelemesine yönelik herhangi bir çalışma yapılabilmesi mümkün olamaz.